Zarządzanie ryzykiem – definicje i rodzaje

25 listopada 2020

Ryzyko a kontrola zarządcza

Ryzyko to prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzeń (pozytywnych i negatywnych), które mogą mieć wpływ na osiągnięcie celów lub oczekiwanych rezultatów. Jednostkom samorządu terytorialnego w podejmowaniu decyzji towarzyszy ryzyko. Dlatego tak ważna jest jego identyfikacja.

WAŻNE! Zarządzanie ryzykiem jest najszerszym i zarazem najtrudniejszym elementem kontroli zarządczej.

5 istotnych faktów o zarządzaniu ryzykiem w JST

To proces ciągły, a nie jednorazowe działanie – w sposób uporządkowany reguluje wszystkie kwestie związane z zagrożeniami w działalności, zarówno z przeszłości, obecnie, jak i w przyszłości. Jest ściśle powiązane z misją, celami (strategicznymi, operacyjnymi) i zadaniami.

Systemowo pomaga w identyfikacji zagrożeń, ocenie ryzyka i wdrożeniu mechanizmów kontrolnych – w codziennej działalności, gdyż jednostki narażone są na różne rodzaje ryzyk m.in. prawne, organizacyjne czy finansowe.

Jest „wspólna sprawą” – w różnym stopniu jest obowiązkiem zarówno kadry kierowniczej, jak i pracowników. Ważne jest budowanie świadomości i wiedzy pracowników nt. ryzyk.

Wspiera racjonalne gospodarowanie środkami publicznymi i służy poprawie jakości świadczonych usług – co wpływa na poziom zadowolenia mieszkańców, inwestorów oraz wizerunek JST, tym samym ograniczając ryzyko reputacyjne i finansowe.

Kluczowa osoba to audytor wewnętrzny – który niezależnie ocenia adekwatność, efektywność i skuteczność procesu zarządzania ryzykiem. Stąd niezbędne jest systematyczne i jednolite dokumentowanie tego procesu, aby uzyskać wiarygodne dane w tym zakresie (raporty, analizy).

Z jakimi ryzykami mierzą się samorządy?

Przykładowe rodzaje ryzyk w JST

Ryzyko prawne

Niepewność wynikająca z działań wykraczających poza ramy określonych przepisów prawnych bądź regulacji.

Ponad 1000 aktów prawnych dotyczących JST uległo modyfikacji lub uchyleniu tylko w 2018 i 2019r.!
Duża liczba zmian w prawie, np. dotyczących utrzymania czystości i porządku w gminach czy za energię elektryczną.

Dynamika zmian w prawie

*Stan na 31.12.2019.

Ryzyko finansowe

Można określić jego bezpośredni wpływ na wynik finansowy, jest w pełni mierzalne. m.in.: budżetowe czy zamówień publicznych i zlecania zadań publicznych.

Ryzyko operacyjne

Czyli ryzyko działalności, jest związane np. ze stratą poniesioną w wyniku działania niesprawnych systemów, błędu ludzkiego czy niewłaściwego zarządzania. Dotyczy np.: regulacji wewnętrznych, organizacji i podejmowania decyzji.

Ryzyko reputacji

To element ryzyka działalności (operacyjnego). Jest związane z opinią publiczną, mediami, postrzeganiem samorządu przez lokalną społeczność, inwestorów itp.

Zapoznaj się z przykładowym katalogiem ryzyk opublikowanym przez Ministerstwo Finansów, pobierz PDF